Καλικάντζαροι, Χρυσαφεντάδες και άλλα παραμύθια...

















Ήταν και δεν ήταν...
Την Κυριακή 3 Ιανουαρίου 2016, στις 12 το μεσημέρι, η Αγνή Στρουμπούλη θ' αφηγηθεί
Παραμύθια της προφορικής Παράδοσης γα μικρούς και μεγάλους.
Στο φιλόξενο ΠΟΛΥΜΗΧΑΝΟ, παρέα με τον μουσικό Γιάννη Ψαριώτη θα μας ταξιδέψουν
σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και, μια και το θέλουν οι μέρες, θα τραβήξουν το αυτί
στα Καλικαντζαρούδια, που σ' όλο το «Δωδεκαήμερο» κάνουν τις γνωστές σκανταλιές τους!

Διάρκεια : 1 ώρα
Είσοδος 5 ευρώ
ΠΟΛΥΜΗΧΑΝΟ Φλέμινγκ 58, Πλατεία Ανεξαρτησίας, Αργυρούπολη
τηλ.: 215 5517311


Της θάλασσας η θυγατέρα
















Γίνεται να βρούμε πάλι την αφή του κύκλου;
Εκείνο το σημείο της Συνάντησης όπου η καθημερινή μέριμνα συρρικνώνεται κι ο χρόνος διαστέλλεται, καθώς μεταμορφώνεται από Κρόνος που τρώει τα παιδιά του σε παμπάλαιο πρόγονο που ξεφουρνίζει ιστορίες…
Είπαμε να το δοκιμάσουμε πάλι, να βρεθούμε μαζί και ν’ ακούσομε παραμύθια της προφορικής Παράδοσης, που μας έρχονται απ’ τα πολύ πολύ παλιά με τη φρεσκάδα του νεογέννητου.
Να τ’ αφήσομε να μας μυήσουν στ’ αληθινά ζητήματα της ζωής, καθώς φέρουν τη σοφία των παππούδων μας ψιλοκοσκινισμένη από την πείρα και το αίσθημα όλων αυτών που τ’ άκουσαν και μετά τα διηγήθηκαν σε άλλους, κι εκείνοι σε άλλους… 
Την Τετάρτη, 9 Δεκεμβρίου 2015, η Αγνή Στρουμπούλη θα ξετυλίξει το κουβάρι της Αφήγησης που θα μας ταξιδέψει σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, αλλά και στη Σερβία και τη Μικρά Ασία…              
Την Αφήγηση πλουμίζει μουσικά ο Σταύρος Παργινός, που συνθέτει και παίζει βιολοντσέλο και μαντολίνο.

Διάρκεια: 1 ώρα
Ώρα: 9.00 μ.μ.
Τόπος: ΠΟΛΥΜΗΧΑΝΟ, Ολυμπίας και Φλέμιγκ, Πλατεία Ανεξαρτησίας, Αργυρούπολη
Τηλ.: 2155517311

Β Α Τ Ρ Α Χ Ο Μ Υ Ο Μ Α Χ Ι Α





Η Βατραχομυομαχία, σε μεταγραφή, σκηνοθεσία και ερμηνεία της Αγνής Στρουμπούλη, παρουσιάστηκε στο Θέατρο ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΙΟ τον Φεβρουάριο και Μάρτιο του 2015.
Από το Φθινόπωρο απευθύνεται αποκλειστικά σε Γυμνάσια και Λύκεια.

Εργαστήρι Αφήγησης Παραμυθιών




Σχεδιάζω ένα Εργαστήρι Αφήγησης Παραμυθιών, 36 ωρών.
Θα γίνει Σαββατοκύριακα, ανά 15 μέρες και ξεκινάει από 2/5 έως 14/6/2015.
Αν ενδιαφέρεστε, επικοινωνήστε μαζί μου στην ηλεκτρονική διεύθυνση:
agniagni@otenet.gr

Συνέντευξη στην Αρχοντούλα Βαρβάκη για το ηλεκτρονικό περιοδικό monopoli.gr, 20/3/2015

Η Βατραχομυομαχία είναι ένας πόλεμος ανάμεσα σε βάτραχους και ποντικούς, μια παρωδία της Ιλιάδας, που φτάνει σε μας από τον 4ο αι π.Χ., γραμμένη από τον Πίγρητα• κάποιοι φιλόλογοι την αποδίδουν στον Όμηρο. Τις Κυριακές η Αγνή Στρουμπούλη ζωντανεύει τη Βατραχομυομαχία στο θέατρο Μεταξουργείο για εφήβους και ενήλικες.
Παρακολουθήσαμε την παράσταση και συζητήσαμε μαζί της.

Γιατί γράφετε στο πρόγραμμα της παράστασης ότι θέλετε η Βατραχομυομαχία να μας μεταφέρει σε μια εκτός τόπου και χρόνου περιοχή;
Αυτή νομίζω ότι πρέπει να είναι η λειτουργία της τέχνης. Οφείλει να σε αποσπάσει από την επικαιρότητα, ώστε να βυθιστείς σ’ έναν άχρονο χώρο, που είναι μέσα σου βέβαια, και από αυτήν την περιήγηση να επιστρέψεις φωτίζοντας την καθημερινότητά σου. Πόσο μάλλον με τη Βατραχομυομαχία, που επειδή πρόκειται για συμπλοκή, δηλαδή αφ’ ενός συνεργασία, αφ’ ετέρου διαμάχη, αγγίζει ένα πυρήνα ζωής. Αν το καλοσκεφτείς, όλη η ζωή προχωράει με «συμπλοκές».

Γράφετε επίσης ότι σε αυτή την εκτός τόπου και χρόνου περιοχή οι συνειρμοί θα πάρουν φόρα. Θέλετε να φτάσουμε σε κάποιο συγκεκριμένο συμπέρασμα μέσα από αυτή την παράσταση;
Όχι• πιστεύω πάντα ότι ο κάθε αποδέκτης κάνει τη δική του διαδρομή, που εξαρτάται από το ποιος είναι, τι τον απασχολεί, τι τον ενδιαφέρει, τι αντέχει…. Οπότε νομίζω ότι έχει ενδιαφέρον και πρέπει η τέχνη να οδηγεί σε αυτή την εσωτερική διαδρομή κι από κει και πέρα ο καθένας ας φτάσει όπου θέλει. Πρέπει επίσης να είναι τόσο γοητευτικό το κείμενο, ο λόγος και η παρουσία που να ανοίγει τις αισθήσεις του κοινού, ώστε να πάρει όσα περισσότερα μπορεί, κι ύστερα η παράσταση θα λειτουργήσει μέσα του, σε ανύποπτες στιγμές. Πόσο μάλλον όταν ο λόγος είναι ποιητικός, μεταφορικός άρα  λειτουργεί σε περισσότερα επίπεδα.

Εσείς γιατί το διαλέξατε αυτό το κείμενο;
Δούλευα στην ΕΡΤ  κι όταν την κλείσανε [11/6/2013], ένοιωσα ότι έγινε μια πάρα πολύ βίαιη πράξη που με θύμωσε. Γύρισα σπίτι μου, έβγαλα τη «Βατραχομυομαχία» από τη βιβλιοθήκη και είπα αυτό θα κάνω, Πόλεμο! Άρχισα, λοιπόν, να δουλεύω για να την μεταγράψω. Η σπιρτάδα του κειμένου με είλκυσε πάρα πολύ. Αργότερα αποφάσισα να το «απαγγείλω».

Το κείμενο το πρωτότυπο φαίνεται να σας άρεσε, γιατί κρατήσατε κάποιες φράσεις.
Ήταν μια μεγάλη έκπληξη ότι στο αρχαίο κείμενο υπήρχαν πολλές λέξεις που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας κουβέντα. Στη σύνταξη υπάρχει μεγάλη διαφορά, αλλά ως προς τις λέξεις πολλές είναι όμοιες. Είναι πολύ σημαντικό  το να έχεις στο στόμα σου τους ίδιους ήχους, τον ίδιο ρυθμό αρθρώνοντας μια γλώσσα πολλών αιώνων. Αυτό ανακινεί νήματα συλλογικής μνήμης που όλοι την φέρουμε, αλλά δεν την συνειδητοποιούμε πάντα. Αφορμή μου έδωσε ο στίχος που έλεγε: «δεινόν δ’ εξολόλυξε» δηλαδή έσκουξε γοερά. Αλλά πόσο μέσα σ’ αυτά τα δύο «ξ» που συγκρατούν  τα «ολό» και «ολύ» ένοιωθα το σπαραγμό… σα να έκλαιγε, κι ακουγότανε συνέχεια ολό ολύ, ολό ολύ, και με το ξ τα ξερνούσε έξω από το στόμα του. Έτσι μου ήρθε η ιδέα να παρεμβάλλω στίχους απ’ το πρωτότυπο, για να παίρνουμε τη γεύση, την αίσθηση αυτών των ήχων που ποτέ δε σβήστηκαν και διαρκούν και στη νεοελληνική μας γλώσσα.

Η ραπ πως συνδέθηκε με αυτό το κείμενο;
Ξεκινούσα από έναν θυμό που μου δημιουργούσε μετά το αίσθημα της ηδονής πάνω στον πόλεμο, στη διαμάχη. Αυτό όμως με προβλημάτιζε. Αφού είναι πόλεμος και τον πόλεμο τον έχουμε για κακό, γιατί νοιώθω τέτοια διέγερση; Ήταν, λοιπόν, το πρώτο που είχα αποφασίσει ότι σ’ αυτή τη δουλειά η σκηνή του πολέμου θα έπρεπε να βγει με ραπ, για να υπάρχει ένα έντονο ρυθμικό στοιχείο (πέρα από αυτό τη γλώσσας) το οποίο θα παίζει αυτή τη σκηνή σε δυο επίπεδα. Έχουμε τη χαρά του ρυθμού και της κίνησης, και τον όλεθρο του αφανισμού. Ναι μεν έχει πόνο ο πόλεμος, αλλά συγχρόνως είναι μια πολύ βαθιά πρόκληση αισθημάτων, πράξεων, εμπειριών, γεγονότων που αποκαλύπτουν τον άνθρωπο. Ένας στρατιώτης στο μέτωπο μπορεί να εκδηλώσει πολλά και αντιφατικά στοιχεία που φέρει: δειλία, σκληρότητα, ηρωισμό, συναδελφικότητα, ευαισθησία, φόβο και πολλά άλλα ... Πρέπει να φτάσεις σε ακραίες καταστάσεις για να αποκαλυφθούν αυτές οι πλευρές του εαυτού σου. Οπότε, εφόσον εδώ πρόκειται για παρωδία, αυτό το ευαίσθητο πεδίο μπορούσα να το δώσω με έναν τρόπο που να είναι ευπρόσδεκτος, αλλά να υπαινίσσεται συνεχώς κάτι άλλο.
 Όλα αυτά τα χρόνια, με την τριβή μου με τα λαϊκά παραμύθια καταλαβαίνω ότι το ελληνικό πνεύμα αντιλαμβάνεται πολύ καλά  την αντίφαση που ενυπάρχει σε κάθε τι ζωντανό και βρίσκω πολύ καίρια για τη ζωή αυτήν την αποδοχή.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση επιλέξατε να απευθυνθείτε σε εφήβους;
Μ’ ενδιαφέρει πολύ αυτό το κοινό, αυτή η ηλικία. Η σύγκρουση έχει πάρα πολύ μεγάλη σχέση με την προεφηβεία- εφηβεία. Αυτή η ηλικιακή περίοδος βρίσκεται μέσα στον κυκλώνα πολλαπλών συγκρούσεων. Όταν έρχονται έφηβοι στην παράσταση θέλω να κουβεντιάσω μαζί τους για να δω με ποιο τρόπο επικοινωνούν, εισπράττουν αυτό που κάνω και αντίστοιχα να με επηρεάσουν. Και το θέμα της γλώσσας με ενδιαφέρει γι’ αυτή την ηλικία. Επειδή είναι μια ηλικία που όπως είναι φυσικό επικοινωνεί με τρόπους που συντομεύουν συνεχώς το λόγο,  με μια γλώσσα συνθηματική κατά κάποιο τρόπο, μ’ ενδιαφέρει κι αυτό το βάπτισμα σε μια γλώσσα που είναι… σπαρταριστή. Και υπάρχουν τα αποσπάσματα του αρχαίου κειμένου, γι’ αυτή την επίγνωση ότι η γλώσσα συνεχίζεται.

Θα μας πείτε κάτι περισσότερο για τη λειτουργία των παραμυθιών;
Παραμυθία θα πει παρηγορία και το παραμύθι πάντα είχε αυτό το ρόλο με την ευρύτερη έννοια. Μπορεί να αποσπάσει τον αποδέκτη του από την επικαιρική ταυτότητά του και να τον βάλει στις διαστάσεις του, δηλαδή να συμπεριλάβει τον μυθικό εαυτό του. Μιλάμε, βέβαια, για το παραμύθι της προφορικής παράδοσης και ιδιαίτερα για το μαγικό παραμύθι, που δίνει χώρο στο θαύμα, στο θαυμάσιο, στο θαυμαστό. Αυτό που αν το ακούσεις  με στενή λογική θα πει «τι λες μωρέ;». Αλλά αν σε συνεπάρει και μπεις μέσα του νοιώθεις ότι δεν σε εξαπατά. Το καταλαβαίνεις.
Ο άνθρωπος, λοιπόν, έχει ανάγκη να ξαναδεί από μια απόσταση τη ζωή του, που τον υπερβαίνει, για να μπορέσει να τη χωνέψει. Γι’ αυτό μιλάμε άλλωστε. Δεν επικοινωνούμε μόνο για να κοινοποιήσουμε κάτι. Θέλουμε να σχηματίσουμε με το λόγο την εμπειρία μας, να της δώσουμε σχήμα, για να πάψει να είναι α-σχημη και να μας παιδεύει. Πόσο μάλλον όταν αυτό που λες εμβαπτίζεται και μέσα στην συναντίληψη του ακροατή σου. Είναι, ουσιαστικά, μια λειτουργία μετουσίωσης.
Τώρα όμως που το κοινό δεν είναι ομοιογενές, όπως στις κοινωνίες από τις οποίες έρχονται αυτά τα παραμύθια, πρέπει ο αφηγητής να είναι πολύ συνειδητός  ως προς το υλικό που φέρει και τι σημαίνει τουλάχιστον γι’ αυτόν. Η κοινότητα που πριν τον υποστήριζε τώρα δεν υπάρχει. Πρέπει να την φέρει μέσα του και να πάει να την «επιβάλλει». Μιλώ για μια γοητευτική επιβολή, που λειτουργεί παρηγορητικά.

Εσείς με το κοινό σας τι σχέση έχετε;
Εγώ είμαι, ακόμα, ερωτευμένη με τα παραμύθια, και δι’ αυτού του έρωτος επικοινωνώ. Θέλω δηλαδή να τον «κολλήσω» και στους άλλους. Κάνω κάτι στο οποίο συμμετέχω με το μυαλό μου, με τα αισθήματά μου, με το σώμα μου, με όλες μου τις λειτουργίες. Όταν κάτι υποστασιοποιείται, δεν είναι δυνατόν να μην γίνει αντιληπτό.

Η προφορικότητα έχει σημαντικό ρόλο σε όλο αυτό;

Προφορικότητα  σημαίνει τραγούδι, μουσική. Ο λόγος είναι μουσική. Η πρόκληση των αισθημάτων γίνεται δια του κραδασμού που προκαλεί το κύμα του ήχου. Δευτερευόντως συνειδητοποιούμε το νόημα. Και η φωνή είναι η ίδια η ανάσα μας, όπως περνάει μέσα από το σώμα μας και αρθρώνεται στο στόμα μας. Άρα ο λόγος δεν είναι κάτι ουδέτερο, φέρει διαρκώς τον κραδασμό του αισθήματος. Συμμετέχει βέβαια και η έκφραση του προσώπου και η κίνηση του σώματος.
Κι αυτό, στη ζωντανή επαφή αλληλοτροφοδοτείται. Δηλαδή κι ο αφηγητής  τροφοδοτείται από το βλέμμα ακόμα και τη μύχια σκέψη που εικονίζεται στο σώμα του άλλου. Δεν μπορεί να νομίζεις ότι έχεις πει παραμύθι, αν δεν έχει μπει κι ο άλλος μέσα σ’ αυτό. Και η μεγαλύτερη συμμετοχή επιτυγχάνεται όταν συμπορεύεσαι με τα αισθήματα του άλλου, που οπωσδήποτε έχουν σκέψεις ή κατασταλάζουν σε σκέψεις. Νομίζω ότι το να ρωτάς ένα παιδάκι που πήγε ο λύκος δεξιά η αριστερά και να απαντάει ναι ή όχι, δεν είναι τίποτα μπροστά στο να συμμετέχει πλάθοντας μόνο του τις εικόνες του προφορικού λόγου και βιώνοντας συγχρόνως τα αισθήματα που του δημιουργούν.
Από μια άποψη αυτά που λέω είναι «σαχλαμάρες» γιατί σήμερα θεωρούμε τη ζωή, δεν τη ζούμε. Μιλάμε με έναν θεωρητικό λόγο ο οποίος είναι εξουσιαστικός και καθηλωτικός και δε σου ζητάει να συμμετάσχεις, παρά να αποδεχτείς. Αλλά νομίζω ότι δεν μπορούμε να δικαιωθούμε και να υπάρξουμε σαν άνθρωποι μόνο με έννοιες. Ωριμάζουμε με τα αισθήματά μας. Βιώνουμε με τα αισθήματά μας και αυτό μας κάνει ανθρώπους. Γι’ αυτό από μια πλευρά είναι δύσκολο να βρίσκουμε σήμερα τη λειτουργία του παραμυθιού. Είναι μια άλλη γλώσσα.

Μετά την παράσταση μένετε στη σκηνή για να μιλήσετε με το κοινό σας. Γιατί το κάνετε αυτό;
Λέω: «είμαι εδώ για να σας χαιρετήσω και να σας δώσω ένα φιλί». Είναι σαν να βρισκόμαστε σ’ ένα δωμάτιο όπου έχω προσκαλέσει τους θεατές για ένα παιχνίδι κι εγώ είμαι η οικοδέσποινα.

Η "Βατραχομυομαχία" γίνεται απαγγελία από την Αγνή Στρουμπούλη


















"Τίποτα δεν συμβαίνει δίχως συν - πλοκή αρμονική ή επιθετική. Και τελικά είναι θέμα ρυθμού στο να καταλήξει η πάλη, χορός. Είναι από αυτούς τους βασικούς νόμους της ζωής που κάνουν τον πόλεμο των βατράχων και των ποντικών διαχρονικό". Αυτό υποστηρίζει στην "Αυγή" η αφηγήτρια Αγνή Στρουμπούλη, που μετέφρασε και ζωντανεύει από τις 8 Φεβρουαρίου και κάθε Κυριακή στη μία το μεσημέρι στη σκηνή του Θεάτρου Μεταξουργείο, την περίφημη μάχη ποντικών και βατράχων, γνωστή ως "Βατραχομυομαχία".
"Η ζωή πραγματώνεται με συμπλοκή""Καθώς είμαι αρκετά ασκημένη στην προφορικότητα, άρχισα να μεταφράζω τη 'Βατραχομυομαχία' σε μια ρέουσα νεοελληνική γλώσσα, σβήνοντας και γράφοντας σχεδόν έναν χρόνο. Αποφάσισα να 'απαγγείλω' το κείμενο και, όταν αυτό περνά στο στόμα, συνεργάζονται θαυμάσια λόγος και ακοή, ψαλιδίζονται κακοηχήσεις, αστοχίες, πιθανές παρανοήσεις, έως ότου το κείμενο ανοίξει τους χυμούς του. Εκεί αρχίζουν τα θαύματα".

* Ποιο είναι το χαρακτηριστικό της "Βατραχομυομαχίας";
Ότι δεν υπάρχουν πρόσωπα, παρά μονάχα Ποντικοί, Βάτραχοι, Θεοί, Kαβούρια, Nεροφίδα. Άρα είναι ελεύθερο το πεδίο για ταυτίσεις με τ' ανθρώπινα.

* Πρόκειται για μια παρωδία της Ιλιάδας;
Είναι μια ανατροπή του επικού, του ηρωικού στοιχείου, άρα μια πιο ανθρώπινη θεώρηση της ζωής. Μέσα σε μια μέρα συμβαίνει ό,τι γίνεται στην Ιλιάδα σε εννέα χρόνια. Και σε μια ώρα συμβαίνει ό,τι σε μια μέρα... και ούτω καθ' εξής. Η πολυμορφία της ζωής συμπυκνώνεται σε κάθε κλάσμα του χρόνου και όλες οι ενέργειες που μοιράζονται σε θεούς και γένη συνυπάρχουν μέσα μας. Έτσι μπορούμε να μιλάμε για συμπλοκή ανάμεσα στα ετερόκλητα στοιχεία του εαυτού μας.

* Ποια είναι τα πρόσωπα του έργου;
Πρώτος και καλύτερος ο Ποιητής. Για να μιλήσω, ή καλύτερα να τραγουδήσω, πρέπει να μου δοθεί η χάρη. Έχω τη δυνατότητα αλλά, για να δημιουργήσω, χρειάζομαι τη θεία μέθη.
Παρουσιάζεται πρώτος ο Ποντικός. Αφελής, παιχνιδιάρης, φιλήδονος, λαίμαργος, εξ ου και αθώος, γιατί είναι εκτεθειμένος στις επιθυμίες του. Τα ονόματα των Ποντικών έχουν να κάνουν όλα, πλην ενός, με το φαγητό. Ο Τρωγλοδύτης μόνο διαφεύγει απ' αυτόν τον κανόνα και χώνεται σε τρύπες, ενώ όλοι οι άλλοι τρώνε, γλείφουν πιάτα, ροκανίζουν, γι' αυτό και ονομάζονται Αρτοφάγος, Τυρογλύφος, Τυροφάγος, Μεριδάρπαξ, Σιτοφάγος... κ.ο.κ.
Όταν, λοιπόν αυτοπαρουσιάζεται ο Ψιχάρπαξ, ο Ποντικός που αρπάζει τα ψίχουλα στον Βάτραχο, πάει να τον καταπλήξει με την καταγωγή και τις πολεμικές αρετές του, αλλά τελικά τον παρασύρει ο αυθορμητισμός και εξομολογείται τους φόβους, τις αγωνίες, τις αδυναμίες του.
Ο Βάτραχος, φουσκωμένος από περηφάνια, κάνει επίδειξη κοινωνικής καταγωγής, ικανοτήτων και ευθύς εξ αρχής τοποθετεί τον εαυτό του ψηλά, ώστε, μπορεί αυτός να κρίνει τους άλλους ή να τους προσφέρει ικανοποιήσεις. Φιλόδοξος, επιφυλακτικός, ψεύτης, εκδικητικός. Τα ονόματα των βατράχων, πλην δύο, προσδιορίζουν χαρακτηριστικά της εμφάνισής τους Πρασσαίος, δηλαδή πράσινος σαν το πράσσο, του χαρακτήρα τους, Οριγανίων, με οργίλο βλέμμα, της διαβίωσής τους, Βορβοροκοίτης, που πλαγιάζει στον βούρκο κ.λπ. Μόνο δύο μάς προδίδουν τις γαστριμαργικές προτιμήσεις τους, ο Σευτλαίος, που τρώει κοκκινογούλια, και ο Κραμβοφάγος, που τρώει λάχανα.
Η Nεροφίδα πάλι παρουσιάζεται ως μια Τύχη, ένα συμβάν που επιτρέπει να απογυμνωθούν οι χαρακτήρες κι έτσι να προχωρήσει η δράση.

* Πώς καταλήγει η αφήγηση;
Μπροστά στον κίνδυνο ν' αφανιστούν ολωσδιόλου οι Βάτραχοι, αναγκάζεται ο Δίας να παρέμβει και στέλνει τον κεραυνό αλλά και τα καβούρια ως τανκς. Τίποτα δεν πρέπει ν' αφανιστεί, η ζωή χρειάζεται όλα τα στοιχεία, γι' αυτό προχωράει με αντιφάσεις. Αυτά, λοιπόν, τα καβούρια « τα καταφοβήθηκαν οι Ποντικοί οι δειλοί.

* Το συμπέρασμα;
Όσο ανασαίνεις, δεν πρέπει να παρατάς ποτέ τη μάχη, τον αγώνα. Είπαμε, η ζωή πραγματώνεται με συμπλοκή.

                                                                          Μάνια Ζούση   "ΑΥΓΗ"   8/2/2015

Πόλεμος Βατράχων και ποντικών


 


 














«... Και τότε, κατέβηκαν κήρυκες, από ψηλά, κουβαλώντας τον αχρείο πόλεμο. Κουνούπια βαστώντας σάλπιγγες μακριές, σάλπισαν το τρομερό παράγγελμα της μάχης κι από τον ουρανό του Κρόνου ο γιος, ο Δίας, βρόντηξε σημάδι φοβερού πολέμου». Η θρυλική Βατραχομυομαχία, μια παρωδία της Ιλιάδας του Ομήρου που σώζεται από την αρχαία Ελλάδα, ιστορεί ένα φοβερό πόλεμο μεταξύ των βατράχων ενός βάλτου και των ποντικών, με τη συμμετοχή καβουριών, μιας νεροφίδας και των (αναπόφευκτων, σε τέτοιες περιστάσεις) θεών του Ολύμπου. Τους 303 στίχους του εύθυμου αυτού έπους μετέγραψε σε ρέουσα νεοελληνική γλώσσα η γνωστή αφηγήτρια παραμυθιών, Αγνή Στρουμπούλη. Και μας το παραδίδει σε διπλή μορφή: με ένα βιβλίο που πρόκειται να κυκλοφορήσει σύντομα από τις εκδόσεις Gutenberg, καθώς και μια παράσταση που κάνει πρεμιέρα 8 Φεβρουαρίου στο Θέατρο Μεταξουργείο.
Χωρισμένο σε 7 κεφάλαια (Επίκληση στις Μούσες, Αφορμή του πολέμου, Πολεμικά συμβούλια-Εξοπλισμοί αντιπάλων, Συνέλευση των θεών, Στρατιώτες, Η φονική μάχη, Επέμβαση του Δία-Η πολύνεκρη μάχη παίρνει τέλος) το έπος, δια χειρός Στρουμπούλη,  βασίζεται κυρίως στην προφορικότητα: «Αποφάσισα να το "απαγγείλω", κι όταν περνάς το κείμενο στο στόμα, συνεργάζονται θαυμάσια λόγος και ακοή και ψαλιδίζουν τις κακοηχήσεις, τις αστοχίες, τις πιθανές παρανοήσεις. Αυτό σημαίνει ατέλειωτες επαναλήψεις, μέχρις ότου το κείμενο να σου ανοίξει τους χυμούς του. Εκεί αρχίζουν τα θαύματα, δηλαδή οι συνδέσεις, οι αποκαλύψεις».
Ο πολυπληθής θίασος της Βατραχομυομαχίας, που «συστεγάζεται» στη φωνή της αφηγήτριας, αποτελείται από 16 βατράχους και 15 ποντικούς. Τα ονόματα των πρώτων προσδιορίζουν χαρακτηριστικά της εμφάνισής τους (όπως ο Πρασσαίος, δηλαδή πράσινος σαν το πράσο), της διαβίωσής τους (ο Βορβοροκοίτης, που πλαγιάζει στο βούρκο), ή προδίδουν τις γαστριμαργικές προτιμήσεις τους (ο Σευτλαίος, που τρώει κοκκινογούλια και ο Κραμβοφάγος, που τρώει λάχανα). Αντίστοιχα, τα ονόματα των ποντικών έχουν να κάνουν με το φαγητό: Αρτοφάγος, Τυρογλύφος, Ψιχάρπαξ (αυτός που αρπάζει τις ψίχες του ψωμιού) κ.λπ.
Η Αγνή Στρουμπούλη έδωσε στο αρχαίο σατιρικό έπος έναν μοντέρνο υπότιτλο. Το ονόμασε «Ένας ραπ πόλεμος» επειδή πιστεύει ότι ο πόλεμος, όταν απαγγέλλεται, έχει ρυθμό ραπ. Για αυτό, ανάλογη είναι η υπόκρουση (με τα κρουστά των Conto) που συνοδεύει τις περιγραφές της φοβερής μάχης: «Πρώτος ο Υψιβόας χτυπάει με το κοντάρι τον Ποντικό που ροκανίζει τ' ακροδάχτυλα των ανθρώπων, τον Λειχήνορα, που ήταν στους προμάχους κι εκείνος πέφτει μπρούμυτα, ανακατώνοντας τ' απαλό τρίχωμα με τη σκόνη. Σωριάστηκε με πάταγο και βρόντηξαν, πάνω του, τα άρματά του. Τότε, ο Τρωγλοδύτης, ο Ποντικός που χώνεται σε τρύπες, ακοντίζει το βαρύ δόρυ του ίσια στο στέρνο του Πηλειώνα, που καθώς πέφτει, πετάει από το σώμα η ψυχή του και τον παίρνει ο μαύρος χάρος».
Στον τελευταίο στίχο μαθαίνουμε πως ο ήλιος έδυσε πια. Όλα συνέβησαν σε μια μέρα μόνο, δηλαδή ένα πλήρες εικοσιτετράωρο. «Η τροχιά του ήλιου τα φανέρωσε», λέει η Αγνή Στρουμπούλη. «Όπως εξελίχθηκε το φως, εξελίχθηκαν και τα γεγονότα κι όταν ο ήλιος βασίλεψε, έπαψε κι ο πόλεμος. Ο ρυθμός της Φύσης γίνεται ρυθμός των γεγονότων της ζωής μας.
Όλα τα "πρόσωπα" του έργου, όλες οι ενέργειες που μοιράζονται σε θεούς και γένη, συναποτελούν τον καθένα μας, συνυπάρχουν μέσα μας. Πρόκειται για μια συμπλοκή, λοιπόν, ανάμεσα στα ετερόκλητα στοιχεία του εαυτού μας».

«Βατραχομυομαχία - Ένας ραπ πόλεμος»
Μεταγραφή - Σκηνοθεσία - Ερμηνεία: Αγνή Στρουμπούλη
Κατασκευή, διδασκαλία κίνησης Βατράχου - Ποντικού: Χρήστος Αυτσίδης
Επιμέλεια κίνησης: Νάνσυ Χαρμαντά
Επεξεργασία μουσικής: Γιάννης Ψαριώτης
Στην παράσταση ακούγεται μουσική των: Μιχάλη Ανδρονίκου, Σοφίας Σέργη, Francis Poulenc, Conto, Dunny Cudd, Yo-Yo Ma, Milos Stedrom, Pacific Chants                 

                                                                      Άρης Μαλανδράκης   "PROTAGON"   7/2/2015

ΒΑΤΡΑΧΟΜΥΟΜΑΧΙΑ - ένας ραπ πόλεμος


















Από 8 Φεβρουαρίου και όλες τις Κυριακές μέχρι τέλος Μαρτίου 2015, στις 13.00, στο θέατρο ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΙΟ, η Αγνή Στρουμπούλη αποδύεται σ’ έναν φοβερό πόλεμο!
Πρόκειται για ένα επικό ποίημα, που παρωδεί την Ιλιάδα.
Η φονική μάχη διεξάγεται ανάμεσα σε Βάτραχους και Ποντικούς, στις παρυφές μιας λίμνης!
Το πρωτότυπο αποδίδεται στον Όμηρο ή με μεγαλύτερη ασφάλεια, στον Πίγρητα,
4ος  αιώνας π.Χ.
Η μεταγραφή στη νεοελληνική μένει πιστή στο πρωτότυπο, αλλά  χρησιμοποιεί μια ρέουσα, σπαρταριστή γλώσσα, που βοηθάει ν’ αναδύονται ολοζώντανες όλες οι εικόνες.
Ο λόγος συνοδεύεται από μουσική διαφορετικών Συνθετών, προσδίδοντας έτσι έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα σε κάθε σκηνή.

Η Παράσταση απευθύνεται σε εφήβους και ενήλικες.
Διάρκεια: 50 λεπτά
Γενική είσοδος : 6 ευρώ

Θέατρο ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΙΟ
Ακαδήμου 14
Τηλέφωνο: 210 5234382