Συνέντευξη στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Απαντήσεις στην Σάντρα Βούλγαρη   18/1/2014 >>

1.    για τα παραμύθια που θα παρουσιάσετε
Στα 18 χρόνια που αφηγούμαι παραμύθια της προφορικής Παράδοσης, πρώτη φορά οργάνωσα ένα πρόγραμμα ειδικά για πολύ μικρά παιδιά, 3 – 7 χρόνων.
Την αφορμή μου την έδωσε η εγγονούλα μου η Αγνή, που καθισμένη στην αγκαλιά μου με ακούει με ορθάνοιχτα μάτια και αυτιά και κορμάκι πρόθυμο να μιμηθεί τις κινήσεις μου, και στο τέλος η ευφροσύνη στο πρόσωπό της με το «και ζήσαν αυτοί καλά και ‘μεις καλύτερα». Και μετά, «γιαγιά πες το πάλι» και πάλι.
Βέβαια σ’ αυτήν τη μικρή ηλικία και ο λόγος και η κατανόηση γίνονται αφή.
Στα παραμύθια τα λαϊκά, νομίζω ότι το ίδιο ισχύει για όλες τις ηλικίες.
Ο λόγος τους, που είναι εικόνα, καθώς ζωντανεύει διεγείρει όλες τις αισθήσεις με την ισχύ του αγγίγματος και σε συναρπάζει.
Ας ξαναγυρίσουμε όμως στον μικρό μικρό άνθρωπο, στον οποίο απευθύνομαι τούτη την
φορά.
Ο τίτλος ήδη φανερώνει αρκετά πράγματα. Το κουντουνάκι! Είναι μια λέξη στρογγυλή σαν κουλουράκι, έχει μια παραξενιά που σε προσκαλεί να «καταλάβεις» [γι’ αυτό προτίμησα αυτήν την παραλλαγή από την Κύθνο, από την άλλη που λεγόταν «το κουδούνι»], και λέγοντάς την κουδουνίζει κιόλας στ’ αυτί σου ένα ντινν, ντινν…
Δεν πάω να εντυπωσιάσω τα παιδιά ούτε με το μέγεθος, ούτε με την ένταση, ούτε με τη λαμπρότητα. Τον άκρατο εντυπωσιασμό σ’ αυτήν την ηλικία τον θεωρώ επιθετικότητα και παραπλάνηση.
Πιστεύω ότι τα παιδιά φέρουν μέσα τους όλα τα ρεύματα της ζωής, κι είναι ανοιχτά να συμμετάσχουν στον κόσμο μας, να μπουν στην κοινότητα των μεγάλων.
Τα παίρνω λοιπόν απ’ το χεράκι και τους μιλώ για σοβαρά θέματα της ζωής μας με τον τρόπο που τους είναι οικείος. Με παραμύθια που έχουν επαναλαμβανόμενες λέξεις και δημιουργούν ρυθμό, που έχουν ήρωες παιδιά τολμηρά σαν αυτά, που έχουν ζώα – βοηθούς…
Κι όλα  αυτά μαζί με τον Γιάννη Ψαριώτη, που παίζει κιθάρα, φλογέρα, κρουστά… εντείνοντας τον ρυθμό, τραγουδώντας κάποια λόγια, απαλαίνοντας την ανησυχία, κάνοντας το γέλιο ξεκαρδιστικό.
Λοιπόν, 7 παραμύθια της προφορικής μας παράδοσης, μικρά σε διάρκεια, με τη δυνατότητα να επαναλάβουν τα παιδιά φράσεις, λέξεις, κινήσεις.
Το Εργαστήρι «Μαιρηβή» έχει ένα θεατράκι μικρών διαστάσεων, η σχέση δηλαδή με τα παιδιά είναι πολύ κοντινή, όπως ταιριάζει σ’ αυτήν την ηλικία αλλά, και… και…  έχω ετοιμάσει από τα πριν μια έκπληξη που, όταν τα παιδιά περιμένουν στο φουαγιέ, ξεκινώ μια σχέση επικοινωνίας και αφής με το καθένα χωριστά.

2.    επίσης για το βιβλίο σας
Για να διαλέξω τα παραμύθια της Παράστασης φυλλομέτρησα αρκετές Συλλογές και αντέγραψα πολλά παραμύθια. Κι έτσι, μετά σκέφτηκα την έκδοσή τους, μιας και λείπει ένα βιβλίο με λαϊκά παραμύθια για τη πολύ μικρή ηλικία.
Σκέφτηκα το ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ με τα πολύ επιμελημένα βιβλία. Και βρήκα τις δυο εκδότριες την Αλέξα Αποστολάκη και την Ελένη Σταμπόγλη πρόθυμες να εκπλαγούν και να αναζητήσουν…
«Το κουντουνάκι», λοιπόν, και βιβλίο με 30 παραμύθια από διάφορα μέρη της Ελλάδας, αλλά και την Κάτω Ιταλία, τον Πόντο, τη Μ. Ασία.
Στο αισθητικό μέρος του βιβλίου, κυριαρχεί μια αντίληψη, παιχνιδιού, χαράς, απλότητας,
ανάλογη δηλαδή με τα παραμύθια και την ηλικία στην οποία απευθύνονται.

Συνέντευξη στην ΑΥΓΗ

Απαντήσεις  στον Σπύρο Κακουριώτη «ΑΥΓΗ» 12/1/2014 >>

1.    Η αφήγηση παραμυθιών είναι μια παμπάλαιη παράδοση, αλλά σχετικά καινούργια για τους ανθρώπους της πόλης. Πώς ξαναγεννήθηκε; Εσείς πώς ασχοληθήκατε με το παραμύθι και την αφήγησή του;
Ναι, χάνεται μέσα στους αιώνες η απαρχή της αφήγησης παραμυθιών. Νομίζω ότι μόλις άρχισε ο άνθρωπος να επικοινωνεί με έναρθρη φωνή – έστω και ατελή – θα είχε την ανάγκη να περιγράψει στον άλλο κάτι. Κάτι που τον εκπλήσσει, κάτι που τον φοβίζει, κάτι που θέλει… κι εκεί θα βοηθούσαν πολύ οι χειρονομίες και γενικότερα η εκφραστικότητα του σώματος. Γνωρίζουμε ως πρόγονό μας τον Αοιδό, μ’ ένα διαμορφωμένο πια ποιητικό λόγο και με τη συνοδεία μουσικής, να απαγγέλει στις συντροφιές των ανθρώπων.
Ε, όταν άλλαξαν οι οικονομικές  και κατά συνέπεια οι κοινωνικές συνθήκες ζωής και ο κόσμος αστικοποιήθηκε και η εκτεταμένη οικογένεια συρρικνώθηκε, έπαψε κι αυτή η συνήθεια της συγκέντρωσης κατά παρέες και της αφήγησης παραμυθιών…
Στα παραμύθια όμως φωλιάζει η ψυχή μας, είναι ένα πυκνό σώμα μνήμης και δεν μπορούσαν να σιωπήσουν. Έτσι εμφανίστηκε και πάλι η αφήγηση, κάτω από διαφορετικές συνθήκες τώρα.
Εμένα με απασχολούσε πολύ το θέμα της μνήμης με μια ευρύτερη σημασία, όχι ως ανάμνηση αλλά ως α - λήθη /αλήθεια.
Δοκίμασα διάφορες διαδρομές, μέχρι που, σε μεγάλη ηλικία γνώρισα αυτόν τον θησαυρό της προφορικής μας Παράδοσης. Δεκαοχτώ χρόνια αλωνίζω αυτό το περιβόλι, σε βάθος και σε πλάτος και δεν εξαντλείται…

2.    Οι αφηγήσεις για παιδιά τόσο μικρής ηλικίας είναι κάτι καινούργιο; ποιες δυσκολίες έχει; Μιλήστε μας λίγο για το Κουντουνάκι και τις παραστάσεις που θα κάνετε
Συνήθως υπάρχουν Παραστάσεις – Αφηγήσεις που μπορεί να είναι ανοιχτές και για μικρές ηλικίες, δηλαδή λένε από 3 – 103 χρόνων. Πρώτη φορά στήνω μια Παράσταση ειδικά για πολύ μικρή ηλικία από 3 – 7  χρόνων. Αφορμή η 3χρονη εγγονούλα μου!
Όταν ξέρεις ότι ένα μικρό παιδί παρακολουθεί και καταλαβαίνει μ’ ολόκληρο το κορμάκι του, καταννοεί πράττοντας κι όχι ως ένας ήσυχος θεατής - ακροατής, ότι ανταποκρίνεται σε μια σχέση, όχι σε μια παράσταση… παίρνεις τα μέτρα σου!
Το Κουντουνάκι περιλαμβάνει 7 σύντομα, σχετικά, αρκετά ρυθμικά με επαναλαμβανόμενες λέξεις παραμύθια, όπου τα παιδιά μπορούν να τις πουν μαζί μου, τα προσκαλώ άλλωστε να το κάνουν, και να μιμηθούν τις κινήσεις. Τα παραμύθια εικονίζονται με το σώμα μου, κάτι που ανταποκρίνεται απόλυτα στην αντίληψη και το αίσθημά τους.
Στην παράσταση – γιατί κρατά πολλά στοιχεία παράστασης, δεν γίνεται παιδικός σταθμός-
είμαστε μαζί με τον Γιάννη Ψαριώτη που παίζει κιθάρα, φλογέρα και κρουστά, εντείνοντας και το ρυθμό και τη μελωδία, στα μελοποιημένα λόγια, αλλά και υποβάλλοντας ή αντιλέγοντας στο αίσθημα. Η μουσική σ’ αυτή την ηλικία είναι σημαντική.
Πάντως από την ώρα της αναμονής, στο φουαγιέ, ξεκινά η επαφή μου με τα παιδιά, με κάτι που έχω προετοιμάσει και με φέρνει σε σχέση αφής με το καθένα χωριστά.